Part of the content is temporarily available only in Greek
Σύμφωνα με τον Παναγιώτη Κουνάδη (2010, 3: 33): «Η "Χήρα" είναι ένα από τα παλαιότερα σμυρναίικα που έχουν καταγραφεί και έχει περάσει αρκετές φορές στη δισκογραφία με αλλαγές στους στίχους και διαφορετική μελωδία.
Στην παρούσα εκτέλεση ο Λεωνίδας Σμυρνιός χρησιμοποιεί την μελωδία του "Μπουρνοβαλιού μανέ" πάνω στην οποία προσαρμόστηκαν οι στίχοι της "Χήρας".
Ο Λαίλιος Καρακάσης το καταγράφει στην μελέτη του "Λαϊκά τραγούδια και χοροί της Σμύρνης":
"Η "χήρα" που έκαψε καρδιές και περνά περήφανη και ασυγκίνητη από τον Φασουλά ενώ ακούει να βγαίνη από τα βάθη της ταβέρνας του Πολύδωρου το τραγουδιστό αναστέναγμα:
Χήρα, ναλλάξης όνομα, χήρα να μη σε λένε, αμάν!
Γιατ’ έκανες τα μάτια μου καθημερνώς να κλαίνε
Χήρα, ναλλάξης όνομα, να μη σε λένε χήρα,
γιατί κι εγώ γεννήθηκα στον κόσμο δίχως μοίρα!"
Όμως προκύπτει από την καταγραφή της μουσικής του τραγουδιού, με ευρωπαϊκή σημειογραφία, που παραθέτει ο Καρακάσης, έχει χρησιμοποιηθεί άλλη μελωδία.
Στην Αθήνα "Η χήρα" εμφανίζεται τουλάχιστον από το 1887 αφού καταγράφεται σε ρεπορτάζ της Νέας Εφημερίδας (16/7/1887). Μετά από δέκα χρόνια επανεμφανίζεται στην Εστία (26/1/1997), όπως μας πληροφορεί ο Θ. Χατζηπανταζής στο βιβλίο του "Της Ασιάτιδος μούσης ερασταί" (εκδόσεις Στιγμή, 1986, Αθήνα), το τραγούδι το λέει η αγνώστων λοιπών στοιχείων Καλλιόπη (αδήλωτος καταγωγής και προελεύσεως):
Χήρα να αλλάξεις τ’ όνομα, χήρα να μη σε λένε,
γιατ’ έκανες τα μάτια μου μέρα και νύχτα κλαίνε.
Κλαίγω και λέγω τ’ έγινε η τόση μας αγάπη,
σαν αστραπή ’στον ουρανό εβρόντηξε κι εχάθη.
Εγώ’ μαι τσ’ αστραπής παιδί και της βροντής εγγόνι,
σα θέλω καίγω και βροντώ, σα θέλω ρίχνω χιόνι.
Αυτά τα δυο τα ωραία σου ματάκια που τα ηύρες;
Και με αυτά με πλάνεψες και σκλάβα σου μ’ επήρες».
Τhe song "Bournovalios manes" or "Mane Bournovalia", which was recorded several times in various versions and with different lyrics in Greek historical discography. For example:
– "Vournovalitiko", Petros Zounarakis with harmonica, mandolin and guitar, Constantinople (Istanbul), August - September 1906 (Zonophone 1589r – X-102826 and Gramophone 14-12951).
– "Me tin adiaforian sou", Ant. Kandris, Athens, 1908 (O Apollon 204 – A-204).
– "Vournovalios manes", G. Tsanakas – Estoudiantina Smyrnaiki (Smyrnaean Estoudiantina), probably Thessaloniki, 1909 (Odeon XSC-67 – 54733).
– "Mane Bournovalia", Lefteris (Menemenlis), Constantinople, February 10, 1911 (Favorite 4491t – 1-55019).
– "Bournovalio", Marika Papagkika and Kostas Papagkikas (cimbalom), Markos Sifnios (cello), Alexis Zoumpas (violin), New York, April 1927 (Columbia W205568-3 – 56061-F and Columbia UK 11610).
– "I chira", Leonidas Smyrnios with violin, oud and santur, New York, April 11, 1927 (Victor CVE 38450 – 68808-B), present recording.
– "Kai giati den mas to les", Giorgos Katsaros (Theologitis), Camden, New Jersey, USA, May 18, 1928 (Victor CVE 45055-2 – 7-59065-B, represses: RCA Victor 38-3067-B and Orthophonic S-685-B).
– "Bournovalia manes", Kostas Karipis – Popular Orchestra, Athens, 1928 (Odeon GO-589 – GA-1268 / A 190131 b & repress Columbia USA G-7057-F).
– "Manes Bournovalios", Antonis Ntalgkas (Diamantidis) – Popular Orchestra, Athens, 1928 (His Master's Voice BF-1746 – AO 223).
– "Bournovalia", Vangelis Sofroniou – Popular Orchestra, Athens, 1929 (Columbia UK 20669 – 18059).
– "Ma giati den mas to les", Giorgos Nodeos with piano and banjo, Athens, 1928 or 1929 (Odeon Go 829-2 – GA 1420 / A 190248 b).
Tags: 1920s, Recordings in the USA, Asia Minor, Rebetiko, Widowhood, Victor
Σύμφωνα με τον Παναγιώτη Κουνάδη (2010, 3: 33): «Η "Χήρα" είναι ένα από τα παλαιότερα σμυρναίικα που έχουν καταγραφεί και έχει περάσει αρκετές φορές στη δισκογραφία με αλλαγές στους στίχους και διαφορετική μελωδία.
Στην παρούσα εκτέλεση ο Λεωνίδας Σμυρνιός χρησιμοποιεί την μελωδία του "Μπουρνοβαλιού μανέ" πάνω στην οποία προσαρμόστηκαν οι στίχοι της "Χήρας".
Ο Λαίλιος Καρακάσης το καταγράφει στην μελέτη του "Λαϊκά τραγούδια και χοροί της Σμύρνης":
"Η "χήρα" που έκαψε καρδιές και περνά περήφανη και ασυγκίνητη από τον Φασουλά ενώ ακούει να βγαίνη από τα βάθη της ταβέρνας του Πολύδωρου το τραγουδιστό αναστέναγμα:
Χήρα, ναλλάξης όνομα, χήρα να μη σε λένε, αμάν!
Γιατ’ έκανες τα μάτια μου καθημερνώς να κλαίνε
Χήρα, ναλλάξης όνομα, να μη σε λένε χήρα,
γιατί κι εγώ γεννήθηκα στον κόσμο δίχως μοίρα!"
Όμως προκύπτει από την καταγραφή της μουσικής του τραγουδιού, με ευρωπαϊκή σημειογραφία, που παραθέτει ο Καρακάσης, έχει χρησιμοποιηθεί άλλη μελωδία.
Στην Αθήνα "Η χήρα" εμφανίζεται τουλάχιστον από το 1887 αφού καταγράφεται σε ρεπορτάζ της Νέας Εφημερίδας (16/7/1887). Μετά από δέκα χρόνια επανεμφανίζεται στην Εστία (26/1/1997), όπως μας πληροφορεί ο Θ. Χατζηπανταζής στο βιβλίο του "Της Ασιάτιδος μούσης ερασταί" (εκδόσεις Στιγμή, 1986, Αθήνα), το τραγούδι το λέει η αγνώστων λοιπών στοιχείων Καλλιόπη (αδήλωτος καταγωγής και προελεύσεως):
Χήρα να αλλάξεις τ’ όνομα, χήρα να μη σε λένε,
γιατ’ έκανες τα μάτια μου μέρα και νύχτα κλαίνε.
Κλαίγω και λέγω τ’ έγινε η τόση μας αγάπη,
σαν αστραπή ’στον ουρανό εβρόντηξε κι εχάθη.
Εγώ’ μαι τσ’ αστραπής παιδί και της βροντής εγγόνι,
σα θέλω καίγω και βροντώ, σα θέλω ρίχνω χιόνι.
Αυτά τα δυο τα ωραία σου ματάκια που τα ηύρες;
Και με αυτά με πλάνεψες και σκλάβα σου μ’ επήρες».
Τhe song "Bournovalios manes" or "Mane Bournovalia", which was recorded several times in various versions and with different lyrics in Greek historical discography. For example:
– "Vournovalitiko", Petros Zounarakis with harmonica, mandolin and guitar, Constantinople (Istanbul), August - September 1906 (Zonophone 1589r – X-102826 and Gramophone 14-12951).
– "Me tin adiaforian sou", Ant. Kandris, Athens, 1908 (O Apollon 204 – A-204).
– "Vournovalios manes", G. Tsanakas – Estoudiantina Smyrnaiki (Smyrnaean Estoudiantina), probably Thessaloniki, 1909 (Odeon XSC-67 – 54733).
– "Mane Bournovalia", Lefteris (Menemenlis), Constantinople, February 10, 1911 (Favorite 4491t – 1-55019).
– "Bournovalio", Marika Papagkika and Kostas Papagkikas (cimbalom), Markos Sifnios (cello), Alexis Zoumpas (violin), New York, April 1927 (Columbia W205568-3 – 56061-F and Columbia UK 11610).
– "I chira", Leonidas Smyrnios with violin, oud and santur, New York, April 11, 1927 (Victor CVE 38450 – 68808-B), present recording.
– "Kai giati den mas to les", Giorgos Katsaros (Theologitis), Camden, New Jersey, USA, May 18, 1928 (Victor CVE 45055-2 – 7-59065-B, represses: RCA Victor 38-3067-B and Orthophonic S-685-B).
– "Bournovalia manes", Kostas Karipis – Popular Orchestra, Athens, 1928 (Odeon GO-589 – GA-1268 / A 190131 b & repress Columbia USA G-7057-F).
– "Manes Bournovalios", Antonis Ntalgkas (Diamantidis) – Popular Orchestra, Athens, 1928 (His Master's Voice BF-1746 – AO 223).
– "Bournovalia", Vangelis Sofroniou – Popular Orchestra, Athens, 1929 (Columbia UK 20669 – 18059).
– "Ma giati den mas to les", Giorgos Nodeos with piano and banjo, Athens, 1928 or 1929 (Odeon Go 829-2 – GA 1420 / A 190248 b).
Tags: 1920s, Recordings in the USA, Asia Minor, Rebetiko, Widowhood, Victor
© 2019 KOUNADIS ARCHIVE