Ali Pacha

Πρόκειται για μία από τις πολλές εκτελέσεις-παραλλαγές του γνωστού γιαννιώτικου τραγουδιού "Αλή Πασάς".
Σύμφωνα με τον Αριστομένη Καλυβιώτη (2015: 144-147): «Η μελωδία του διακρίνεται κατά κανόνα σε δύο μέρη: στο κύριο μέρος της που έχει αργό ρυθμό σαν "κλέφτικο" και στο γύρισμα, που είναι πιο γοργό. Αυτό το δεύτερο μέρος, σε πολλές εκτελέσεις είναι τραγουδισμένο χορωδιακά. Μέχρι το 1922, το συναντάμε ηχογραφημένο στην Μικρά Ασία με τους τίτλους "Γιαννιώτικο" (ή "Γιαννιότικο") και "Γιαννιώτικος μανές". Πρέπει να διευκρινισθεί όμως ότι το τραγούδι δεν έχει την χαρακτηριστική δομή του αμανέ. Ίσως το αποκάλεσαν έτσι, λόγω του αργού ρυθμού που έχει η βασική μελωδία του. Μετά το 1922, το συναντάμε ηχογραφημένο και με τους τίτλους "Λειβαδιά αλά Μωραΐτικα" ή και σκέτο "Λειβαδιά".
Οι στίχοι του, σχεδόν σε κάθε ηχογράφηση είναι διαφορετικοί. Κατά κανόνα αναφέρονται στον Αλή Πασά. Είναι επαινετικοί γι’ αυτόν, αφού τον εξυμνούν για τη δύναμη και το κύρος του. Υπάρχουν όμως και ηχογραφήσεις, που πάνω στην μελωδία του έχουν "τοποθετηθεί" στίχοι ερωτικοί. [...]
Μετά το 1922 και μέχρι το 1940, ηχογραφήθηκε πολλές φορές. Ακούγεται μέχρι σήμερα. [...] Στις εκτελέσεις που έχουν τον τίτλο "Λειβαδιά", υπάρχουν σχεδόν πάντα οι στίχοι:

Έμορφη πού ’ναι η Λειβαδιά, πού κείται μέσ’ το ρέμα
παν’ τα κορίτσια για νερό κι’ έρχονται φιλημένα

[...] καταγράφονται τριάντα τέσσερις διαφορετικοί δίσκοι του "Αλή Πασά", που ηχογραφήθηκαν την περίοδο 1900-1926. Δύο απ’ αυτούς είναι πλαστογραφημένοι, δείγμα κι αυτό της μεγάλης διάδοσής του εκείνη την περίοδο.
Στην ελληνική βιβλιογραφία ο "Αλή-Πασάς" υπάρχει σε πολλές συλλογές δημοτικών τραγουδιών. Ο Ανδρέας Ντάκουλας μάλιστα, έχει καταγράψει δυο παραλλαγές του ("Αλή Πασάς" και "Όμορφη πού ’ναι η Λειβαδιά"), παραθέτοντας και τη μουσική του σε βυζαντινή μουσική σημειογραφία».

Για τη μορφή και τις πολιτικές ικανότητες του μουσουλμανικού θρησκεύματος και αλβανικής καταγωγής πασά των Ιωαννίνων Tepedelenli Ali Paşa (Τεπελένι 1744 (;) - Ιωάννινα 24/1/1822) επισημαίνει (βλ. εφ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 28 Φεβρουαρίου 2010) ο ιστορικός Σπύρος Ασδραχάς: «Θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι ο Αλή Πασάς είχε τον αοιδό του, τον Χατζή Σεχρέτη, αλλά και άλλους, που όλοι τους μας παραπέμπουν σε μια πολύ παλαιότερη παράδοση, εκείνη της έμμετρης ιστορίας, επικεντρωμένης σε μια ηγετική προσωπικότητα. Ας επανέλθουμε στα έγγραφα: συγκρούσεις, πλουτοπαραγωγικές πηγές, αμυντικό σχέδιο, κατάληψη αξιωμάτων που του επιτρέπουν να υπερβαίνει τα όρια του πασαλικιού του, διορισμοί των γιων του σε άλλες διοικητικές ενότητες πέραν του πασαλικίου των Ιωαννίνων, πράγμα που εξασφαλίζει στον Αλή Πασά έναν γεωγραφικό και εκτεταμένο πολλαπλό έλεγχο. Αναγκάστηκε εκ των πραγμάτων να καταλήξει σε ένα αποσχιστικό κίνημα, τόσο συνδεδεμένο με την ελληνική επανάσταση. Στην εποχή του αγαπήθηκε, μισήθηκε, θαυμάστηκε. Ίσως ο λόρδος Μπάιρον να συνόψισε την ηγετική του ικανότητα και τον ψυχισμό του· χωρίς να μένω πιστός στους στίχους “με σιδερένιο χέρι δάμαζε ατίθασους ανθρώπους. Κάτω από τα άσπρα γένια του έκρυβε νεανικά πάθη”. Κυρίως τον φοβήθηκαν:

“Αλή Πασάς είναι πασάς/ και τα παιδιά του ντρίβια/ κι όποιος τα βάλει μετ' αυτούς/ τον τρών' τα μαύρα φίδια”.

Για τον Αλή Πασά έχει αφήσει μια σημαντική μαρτυρία ο Κάρολος Νάπιερ (σ.σ.: ο βρετανός στρατιωτικός διοικητής της Κεφαλλονιάς), η οποία έφθασε διαμεσολαβημένη ως εμάς από τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Ο περιπετειώδης άγγλος τον συμβούλευσε μαζί με τους Έλληνες να κηρύξει την Επανάσταση».

Για περισσότερα βλ. "Αρχείο Αλή Πασά Γενναδείου Βιβλιοθήκης", τόμοι α, β, γ, δ, συλλογικό έργο, επιμέλεια Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Δημήτρης Δημητρόπουλος, Παναγιώτης Δ. Μιχαηλάρης, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, Αθήνα 2010.

Για τον τραγουδιστή της ηχογράφησης "κύριο Νάκι" βλέπε εδώ.

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Άγνωστος
Τραγουδιστές:
Naki
Ορχήστρα-Εκτελεστές:
Κλαρίνο, ούτι
Χρονολογία ηχογράφησης:
1912
Τόπος ηχογράφησης:
Θεσσαλονίκη
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Εκδότης:
Favorite
Αριθμός καταλόγου:
1-055327
Αριθμός μήτρας:
7023-t
Διάρκεια:
3:18
Θέση τεκμηρίου:
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Φυσική περιγραφή:
Δίσκος 10'' (25 εκατοστών)
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
Fav_1_55327_AliPacha
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Ali Pacha", 2019, https://vmrebetiko.gr/item?id=4409

Πρόκειται για μία από τις πολλές εκτελέσεις-παραλλαγές του γνωστού γιαννιώτικου τραγουδιού "Αλή Πασάς".
Σύμφωνα με τον Αριστομένη Καλυβιώτη (2015: 144-147): «Η μελωδία του διακρίνεται κατά κανόνα σε δύο μέρη: στο κύριο μέρος της που έχει αργό ρυθμό σαν "κλέφτικο" και στο γύρισμα, που είναι πιο γοργό. Αυτό το δεύτερο μέρος, σε πολλές εκτελέσεις είναι τραγουδισμένο χορωδιακά. Μέχρι το 1922, το συναντάμε ηχογραφημένο στην Μικρά Ασία με τους τίτλους "Γιαννιώτικο" (ή "Γιαννιότικο") και "Γιαννιώτικος μανές". Πρέπει να διευκρινισθεί όμως ότι το τραγούδι δεν έχει την χαρακτηριστική δομή του αμανέ. Ίσως το αποκάλεσαν έτσι, λόγω του αργού ρυθμού που έχει η βασική μελωδία του. Μετά το 1922, το συναντάμε ηχογραφημένο και με τους τίτλους "Λειβαδιά αλά Μωραΐτικα" ή και σκέτο "Λειβαδιά".
Οι στίχοι του, σχεδόν σε κάθε ηχογράφηση είναι διαφορετικοί. Κατά κανόνα αναφέρονται στον Αλή Πασά. Είναι επαινετικοί γι’ αυτόν, αφού τον εξυμνούν για τη δύναμη και το κύρος του. Υπάρχουν όμως και ηχογραφήσεις, που πάνω στην μελωδία του έχουν "τοποθετηθεί" στίχοι ερωτικοί. [...]
Μετά το 1922 και μέχρι το 1940, ηχογραφήθηκε πολλές φορές. Ακούγεται μέχρι σήμερα. [...] Στις εκτελέσεις που έχουν τον τίτλο "Λειβαδιά", υπάρχουν σχεδόν πάντα οι στίχοι:

Έμορφη πού ’ναι η Λειβαδιά, πού κείται μέσ’ το ρέμα
παν’ τα κορίτσια για νερό κι’ έρχονται φιλημένα

[...] καταγράφονται τριάντα τέσσερις διαφορετικοί δίσκοι του "Αλή Πασά", που ηχογραφήθηκαν την περίοδο 1900-1926. Δύο απ’ αυτούς είναι πλαστογραφημένοι, δείγμα κι αυτό της μεγάλης διάδοσής του εκείνη την περίοδο.
Στην ελληνική βιβλιογραφία ο "Αλή-Πασάς" υπάρχει σε πολλές συλλογές δημοτικών τραγουδιών. Ο Ανδρέας Ντάκουλας μάλιστα, έχει καταγράψει δυο παραλλαγές του ("Αλή Πασάς" και "Όμορφη πού ’ναι η Λειβαδιά"), παραθέτοντας και τη μουσική του σε βυζαντινή μουσική σημειογραφία».

Για τη μορφή και τις πολιτικές ικανότητες του μουσουλμανικού θρησκεύματος και αλβανικής καταγωγής πασά των Ιωαννίνων Tepedelenli Ali Paşa (Τεπελένι 1744 (;) - Ιωάννινα 24/1/1822) επισημαίνει (βλ. εφ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 28 Φεβρουαρίου 2010) ο ιστορικός Σπύρος Ασδραχάς: «Θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι ο Αλή Πασάς είχε τον αοιδό του, τον Χατζή Σεχρέτη, αλλά και άλλους, που όλοι τους μας παραπέμπουν σε μια πολύ παλαιότερη παράδοση, εκείνη της έμμετρης ιστορίας, επικεντρωμένης σε μια ηγετική προσωπικότητα. Ας επανέλθουμε στα έγγραφα: συγκρούσεις, πλουτοπαραγωγικές πηγές, αμυντικό σχέδιο, κατάληψη αξιωμάτων που του επιτρέπουν να υπερβαίνει τα όρια του πασαλικιού του, διορισμοί των γιων του σε άλλες διοικητικές ενότητες πέραν του πασαλικίου των Ιωαννίνων, πράγμα που εξασφαλίζει στον Αλή Πασά έναν γεωγραφικό και εκτεταμένο πολλαπλό έλεγχο. Αναγκάστηκε εκ των πραγμάτων να καταλήξει σε ένα αποσχιστικό κίνημα, τόσο συνδεδεμένο με την ελληνική επανάσταση. Στην εποχή του αγαπήθηκε, μισήθηκε, θαυμάστηκε. Ίσως ο λόρδος Μπάιρον να συνόψισε την ηγετική του ικανότητα και τον ψυχισμό του· χωρίς να μένω πιστός στους στίχους “με σιδερένιο χέρι δάμαζε ατίθασους ανθρώπους. Κάτω από τα άσπρα γένια του έκρυβε νεανικά πάθη”. Κυρίως τον φοβήθηκαν:

“Αλή Πασάς είναι πασάς/ και τα παιδιά του ντρίβια/ κι όποιος τα βάλει μετ' αυτούς/ τον τρών' τα μαύρα φίδια”.

Για τον Αλή Πασά έχει αφήσει μια σημαντική μαρτυρία ο Κάρολος Νάπιερ (σ.σ.: ο βρετανός στρατιωτικός διοικητής της Κεφαλλονιάς), η οποία έφθασε διαμεσολαβημένη ως εμάς από τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Ο περιπετειώδης άγγλος τον συμβούλευσε μαζί με τους Έλληνες να κηρύξει την Επανάσταση».

Για περισσότερα βλ. "Αρχείο Αλή Πασά Γενναδείου Βιβλιοθήκης", τόμοι α, β, γ, δ, συλλογικό έργο, επιμέλεια Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Δημήτρης Δημητρόπουλος, Παναγιώτης Δ. Μιχαηλάρης, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, Αθήνα 2010.

Για τον τραγουδιστή της ηχογράφησης "κύριο Νάκι" βλέπε εδώ.

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Άγνωστος
Τραγουδιστές:
Naki
Ορχήστρα-Εκτελεστές:
Κλαρίνο, ούτι
Χρονολογία ηχογράφησης:
1912
Τόπος ηχογράφησης:
Θεσσαλονίκη
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Εκδότης:
Favorite
Αριθμός καταλόγου:
1-055327
Αριθμός μήτρας:
7023-t
Διάρκεια:
3:18
Θέση τεκμηρίου:
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Φυσική περιγραφή:
Δίσκος 10'' (25 εκατοστών)
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
Fav_1_55327_AliPacha
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Ali Pacha", 2019, https://vmrebetiko.gr/item?id=4409

Σχετικά τεκμήρια

Δείτε επίσης