Από την αρχαιότητα, η μουσική καταγραφή αποτέλεσε τον καθαυτό τρόπο οπτικής αναπαράστασης του ηχητικού φαινομένου, άλλοτε με λεπτομέρεια και άλλοτε υπό την μορφή οδηγού. Διαχρονικά, η οπτική αποτύπωση της μουσικής υπήρξε ο μοναδικός τρόπος για την αποθήκευση και την διατήρησή της στο χρόνο, αλλά και το αποκλειστικό μέσο για την αναπαραγωγή της. Σε κάθε περίπτωση, η οπτική μεταφορά θα πρέπει να λογιστεί ως επικουρικό εργαλείο, καθώς η προφορική διάδοση και η αποθήκευση στην μνήμη των καλλιτεχνών αποτέλεσαν τις πλέον διαχρονικές τεχνικές για την διάχυση της μουσικής μέσα στον χρόνο και τον χώρο. Κατά την επονομαζόμενη σήμερα «κλασική» μουσική περίοδο της Ευρώπης, με τα ισχυρότατα κέντρα παραγωγής της, όπως οι σημερινές Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία, και ειδικά στην πορεία της προς τον Ρομαντισμό, η μουσική καταγραφή, η παρτιτούρα, λογίστηκε από ορισμένους συνθέτες ως η καθαυτή ενσάρκωση του έργου τους.

Όπως είναι λογικό, στον νεωτερικό καπιταλιστικό κόσμο, η μουσική καταγραφή, ως το βασικό εργαλείο υποστασιοποίησης της μουσικής, ενέταξε υπό την σκέπη της και ρεπερτόρια τα οποία δεν συνδέθηκαν, δεν διαδόθηκαν και δεν λειτούργησαν με βάση την καταγραφή τους. Αυτό πρόσφερε στα κέντρα πώλησης μουσικών προϊόντων ένα πρόσθετο εργαλείο για την επέκταση του δικτύου δράσης τους: οι μη-λόγιες μουσικές απέκτησαν έναν πρόσφορο τρόπο διακίνησής τους, ενισχύοντας την δημοφιλίας τους, ακόμη και σε τόπους πολύ μακρινούς από αυτούς της αρχικής τους δημιουργίας. Στα τέλη του 19ου αιώνα, όμως, το φαινόμενο της ηχογράφησης και αναπαραγωγής του ήχου ήρθε να αναδιατάξει τις σχέσεις, και να αποδιοργανώσει το status quo των εκδοτικών οίκων, διεκδικώντας κομμάτι της αγοράς, προσφέροντας ένα προϊόν εξαιρετικά πιο ολοκληρωμένο και άμεσο. Οι εκδοτικοί οίκοι προσπάθησαν μεν να αντιδράσουν με νομικά μέτρα, κατέστην όμως αδύνατη η ανακοπή της δυναμικής του νέου φαινομένου: η επικράτηση της εμπορικής δισκογραφίας είναι πλέον γεγονός, στο μεγαλύτερο κομμάτι του 20ού αιώνα.

Όσον αφορά τις μη-λόγιες μουσικές, οι εμπορικές έντυπες παρτιτούρες αποτελούν εκδόσεις των μουσικών κειμένων τραγουδιών ή ορχηστρικών κομματιών (για την εκδοτική δραστηριότητα στην Ελλάδα βλ. Lerch-Kalavrytinos, 2003: 4-5). Για τις ανάγκες των παρτιτουρών τα τραγούδια διασκευάζονταν κυρίως (αλλά όχι μόνο) για πιάνο ή για πιάνο και φωνή, σε γενικές γραμμές χωρίς σύνθετα εκτελεστικά ζητούμενα. Οι πολυοργανικές ή οι τεχνικά απαιτητικές ενορχηστρώσεις αποφεύγονταν συστηματικά. Κάτω από τις νότες της μελωδικής ανάπτυξης των τραγουδιστικών μερών τυπώνονταν οι στίχοι και, ενίοτε, και μεταφράσεις τους σε άλλες γλώσσες. Ως επί το πλείστον, οι παρτιτούρες είναι δίφυλλες ή τετράφυλλες και συνοδεύονται από το φιλοτεχνημένο με σχετική θεματολογία εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο.

Η εν λόγω παρτιτούρα περιέχει το τραγούδι «Αϊσέ» σε μουσική  και στίχους του Θεόδωρου Παπαδόπουλου.

Το μονόχρωμο εξώφυλλο φιλοτεχνείται με τη φιγούρα μιας ημίγυμνης (για τα δεδομένα της εποχής) εξωτικής Ανατολίτισσας και τη στερεοτυπική αρχιτεκτονική της φαντασιακής Ανατολής, τους μιναρέδες.

Η οπερέτα εμπίπτει στο ρεύμα του εξωτισμού, υπό το εθνοκεντρικό πρίσμα του οποίου ο δυτικός κόσμος ήρθε σε επαφή, εκτός των άλλων, με τις εγγύς ετερότητες όπως οι λαοί της Ανατολικής Ευρώπης και τα μουσικά τους χαρακτηριστικά. Η σημασία του εξωτισμού αφορά αφ’ ενός τα χαρακτηριστικά αυτού που είναι έξω από τη σφαίρα της ταυτότητας, αφ’ ετέρου την έλξη που ασκεί ό,τι έχει τέτοια χαρακτηριστικά. Η ευρύτατη αποδοχή του φαινομένου είναι πασιφανής: ο πολυδιάστατος γλωσσικός, μουσικός και εικαστικός πλούτος, που συσσωρεύτηκε γύρω και μέσα στον εξωτισμό, δημιούργησε ένα κοινό απόθεμα γνώσης που τροφοδοτεί διηνεκώς το συλλογικό και ατομικό φαντασιακό. Οι τόποι που αναπαρίστανται στον εξωτισμό, η Ανατολή, η Λατινική Αμερική, η Ισπανία, η Χαβάη, είναι κατ’ εξοχήν φαντασιακοί, αποσυνδέονται από τον πραγματικό κόσμο. Ανοίγονται σαν μια θεατρική σκηνή, με εναλλασσόμενα σκηνικά, όπου δραματοποιούνται οι φαντασιώσεις, κατακλύζουν τις αισθήσεις κι εκλύουν έντονα συναισθήματα, προσφέροντας στον «επισκέπτη» μια ιδανική εμπειρία, έξω από τους περιορισμούς του συμβατικού κόσμου.

Στο εξώφυλλο αναγράφονται επίσης ο δημιουργός, ο εκδότης και ο χαρακτηρισμός “Tango romance orientale”, και η τιμή πώλησης (Δρ. 14). Φέρει διαφημιστική σφραγίδα του Εκδοτικού Οίκου Ανδρεάδη - Νάκα.

Πρόκειται για παρτιτούρα με σύστημα τριών πενταγράμμων (δύο για το πιάνο και ένα για τη φωνή). Στην αρχή του κειμένου επαναλαμβάνεται ο χαρακτηρισμός “tango-romance-oriental”. Στο τέλος της πρώτης σελίδας του μουσικού κειμένου αναγράφονται τα εξής: “Copyright 1938 for all countries by M. Gaetano, Athènes International copyright secured, All rights reserved”, “Printed in Greece. Tous droits d'exécution – reproduction – traduction – radiodiffusion – d'arrangements réservés Pour tous pays” και ο κωδικός «Μ. 1588 Γ.»

Στο οπισθόφυλλο υπάρχει ολοσέλιδη διαφημιστική καταχώρηση του Μουσικού Οίκου Γαϊτάνου για φυσαρμόνικες.

Στην ιστορική δισκογραφία εντοπίζονται δύο εκτελέσεις του τραγουδιού:
–  «Αϊσέ», με τον Άλκη Παγώνη και τον Σ. Πολυκράτη (Odeon GO3055 – GA7120 και Parlophone GO3055 – B21965 1), ηχογραφημένο το 1938 στην Αθήνα
–  «Αϊσέ», με τη Δανάη Στρατηγοπούλου και τον Πάνο Βισβάρδη (His Master’s Voice OGA755 – AO2472 και AO2475, Orthophonic S442-A, ανατύπωση στις ΗΠΑ με τίτλο «Σκλάβα Αϊσέ»), ηχογραφημένο το 1938 στην Αθήνα

Το όνομα «Αϊσέ» αποτέλεσε δημοφιλή επιλογή των δημιουργών. Εκτός των παραπάνω, καταγράφεται και στις εξής ηχογραφήσεις:
– «Αϊσέ» του Γιώργου Καρρά, τραγουδισμένο από τον Αντώνη Νταλγκά (Polydor 1205BF – V50973), ηχογραφημένο το 1929 στην Αθήνα
– «Αϊσέ» του Θεόδωρου Παπαδόπουλου (διαφορετικό τραγούδι από αυτό της παρτιτούρας που περιγράφεται), τραγουδισμένο από τον Τέτο Δημητριάδη [Victor BS021222 – 26-8345 και 26-8024-A, Orthophonic S-400-A (ανατύπωση) και RCA Victor 43-8345 (ανατύπωση σε δίσκο 45 στροφών)], ηχογραφημένο στις 9 Μαρτίου 1938 στη Νέα Υόρκη
– «Αϊσέ», του Βασίλη Σπηλιόπουλου, τραγουδισμένο από τη Νίτσα Παπαϊωάννου και τον Λεωνίδα Αλεξίου (Symban SS/ST485 – SS14, δίσκος 45 στροφών)

Έρευνα και κείμενο: Γιώργος Ευαγγέλου και Νίκος Ορδουλίδης