Μάγισσα ματσαράγκισσα

Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τα δίκτυα μέσα στα οποία συμμετέχουν οι ελληνόφωνες μουσικές, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς τους, είναι μεγαλειώδη. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Kοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».

Πάνω στη μουσική του παρόντος τραγουδιού οι δημιουργοί Σώσος Ιωαννίδης και Αιμίλιος Σαββίδης κυκλοφόρησαν με διαφορετικούς στίχους ένα ακόμα τραγούδι, το «Είμαι πρεζάκιας», το οποίο ηχογραφήθηκε δύο φορές στην ελληνική ιστορική δισκογραφία:

– «Είμαι πρεζάκιας», από την Άννα Παγανά (Πολίτισσα), ηχογραφημένο στην Αθήνα το 1934 (Columbia CG 1086 DG-6064)
«Είμαι πρεζάκιας», από τη Ρόζα Εσκενάζυ, ηχογραφημένο στην Αθήνα στις 21 Νοεμβρίου 1934 (His Master's Voice OGA 23-1 – AO 2179). Η ηχογράφηση επανεκδόθηκε στις ΗΠΑ με τον τίτλο «Απ' το βράδυ ως το πρωί» (Orthophonic S-779-A και RCA Victor 38-3131).

Η Χάρις Αλεξίου τραγούδησε ξανά με μεγάλη επιτυχία αυτή την εκδοχή του τραγουδιού («Χάρις Αλεξίου–24 τραγούδια», δίσκος LP Minos MSM 316, Αθήνα, 1977), με τον τίτλο «Ούζο όταν πιεις (Δική μου είναι η Ελλάς)» και αλλαγές στους στίχους που αναφέρονται στις εξαρτησιογόνες ουσίες.

Αν και δεν έχει μέχρι στιγμής εντοπιστεί ηχογράφηση του τραγουδιού στις ιστορικές δισκογραφίες άλλων εθνοπολιτισμικών ομάδων, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι εμφανίζεται, μεταξύ 2005-2022, στη σύγχρονη δισκογραφία εννέα χωρών, και μάλιστα, με εξαίρεση μία τουρκική και μία γαλλική εκτέλεση, τραγουδισμένο στην ελληνική γλώσσα.

Ξεκινώντας από την τουρκική δισκογραφία, το 2005 o Orhan Osman και η Funda Güllü ηχογράφησαν στην ελληνική γλώσσα το "Ime prezakias" (CD "Maziden", Doublemoon - DM0031). Τέσσερα χρόνια αργότερα, το τραγούδι θα ηχογραφηθεί στην τουρκική γλώσσα με τον τίτλο İme Prezakias Çiftetellisi (Hallaç Rüstem)" (CD "7 Kocalı Hürmüz Orijinal Film Müzikleri", Kalan) από τον ηθοποιό Öner Erkan για τις ανάγκες του soundtrack της τουρκικής κινηματογραφικής ταινίας "7 Kocali Hürmüz".

Το 2006 το αμερικανικό συγκρότημα Kruziki Transatlanica Quintet ηχογραφεί στις ΗΠΑ το "Ime prezakias" στην ελληνική γλώσσα (CDr "Tierrita", Self-released). To 2008 το ορχηστρικό "Ime prezakias" ηχογραφείται από τη νεοϋορκέζικη μπάντα χάλκινων πνευστών Hungry March Band (CDr "Suspicious Package (Roll Out the Poncho)", Self-released).

Το 2011 το πολυεθνικό συγκρότημα The Rembetika Hipsters, στο οποίο συμμετέχουν και Έλληνες, ηχογραφεί στον Calgary του Καναδά το τραγούδι με τον τίτλο "I am an addict- Eimai prezakias" στην ελληνική γλώσσα (CD "Kafeneion", Socrates Pizza Records SPR003).

Από το 2012 περίπου το αυστραλέζικο συγκρότημα Dead Can Dance ενέταξε το τραγούδι στο ρεπερτόριο του, παρουσιάζοντάς το στις ζωντανές εμφανίσεις του (βλ. ενδεικτικά εδώ), ενώ συμπεριλαμβάνεται και σε αρκετές ανεπίσημες δισκογραφικές κυκλοφορίες του συγκροτήματος (βλ. εδώ).

Το τραγούδι εμφανίζεται σε ορχηστρική μορφή και στη ρωσική δισκογραφία. Συγκεκριμένα περιλαμβάνεται με τον τίτλο "И мэ прэзакиас / Ime prezakias" στο CD "Лакоча" (Отделение ВЫХОД Β328) που κυκλοφόρησε από το ομότιτλο συγκρότημα, Лакоча, το 2012.

Το 2013 το ολλανδικό συγκρότημα Parne Gadje ηχογραφεί στην ελληνική γλώσσα το "Ieme prezakias" (CD "Po Drom", Smoked Recordings SR016).

Το 2019 το πολωνικό συγκρότημα Skolias & Bester, αποτελούμενο από τον ελληνικής καταγωγής Gorgos Skolias και τον Πολωνό ακορντεονίστα Jaroslaw Bester, ηχογραφεί στη Βαρσοβία, στην ελληνική γλώσσα, το "Ime prezakias". To τραγούδι περιλαμβάνεται στο CD "Rebetiko Poloniko" (For Tune 0142 023), με διασκευές 12 ρεμπέτικων τραγουδιών.

Την ίδια χρονιά το τραγούδι εμφανίζεται και στη γαλλική δισκογραφία. Το συγκρότημα Taraf Dékalé, μία από της μπάντες της μουσικής κολεκτίβας La Compagnie du Tire-Laine, με έδρα τη Lille στη Γαλλία, ηχογραφεί το "Ime prezakias" (CD "Terra Mektoub", Compagnie du Tire-Laine). Το 2021 η Nathalie Joly και η Thierry Roques ηχογράφησαν το τραγούδι, στην ελληνική και γαλλική γλώσσα, με τον τίτλο "Ime Prezakias - Je Suis Un Junkie" (CD "Chansons D'Aller - Retour", Frémeaux & Associés – FA 8585).

Τo 2022, το ιταλικό συγκρότημα Fan Chaabi ηχογράφησε, επίσης στην ελληνική γλώσσα, το "Ime prezakias" (CD "Tetraktys", Visage Music – VM3046).

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Σαββίδης Αιμίλιος
Τραγουδιστές:
Κορίνα Κίτσα
Ορχήστρα-Εκτελεστές:
Ορχήστρα Odeon
Διεύθυνση Ορχήστρας:
Ιωαννίδης Σώσος
Χρονολογία ηχογράφησης:
1935
Τόπος ηχογράφησης:
Αθήνα
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Εκδότης:
Odeon
Αριθμός καταλόγου:
GA-1850/A 190665 a
Αριθμός μήτρας:
Go 2275
Διάρκεια:
3:16
Θέση τεκμηρίου:
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Φυσική περιγραφή:
Δίσκος 10'' (25 εκατοστών)
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
Odeon_GA1850_MangissaMatsarangissa
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Μάγισσα ματσαράγκισσα", 2019, https://vmrebetiko.gr/item?id=10695
Στίχοι:
Μες στους τεκέδες τριγυρνώ
κι αν λάχει και μαστουρωθώ
όλος ο κόσμος κι αν χαθεί
ρε, δεν μου καίγεται καρφί

Στη μπαρμπουτιέρα ξενυχτάω εγώ
ρίχνω εξάρες, πιάνω ζάρι
κι αν με τους μόλισμαν τρακαριστώ
στέκω σαν παλικάρι

Είμαι μάγκισσα, ματσαράγκισσα
κι όποιον, ρε, ανθίζομαι, βλάμη τον τσαντίζομαι
σαν μαστουρωθώ, όπου κι αν βρεθώ,
τον Θεό δε λογαριάζω, σπάω και μεθώ

Τρανό περίστροφο κρατώ
στο Γκάζι όταν περπατώ
κι έχω τους μόλισμαν λαχνό
για να τους ρίχνω στο ψαχνό

Κι αν με μπλοκάρουνε καμιά φορά
οι μπάτσοι μες στο Περιστέρι
ισόβια θα με γράψουν συμφορά
σαν φέρω το δεφτέρι

Είμαι μάγκισσα, ματσαράγκισσα
κι όποιον, ρε, ανθίζομαι, βλάμη τον τσαντίζομαι
σαν μαστουρωθώ, όπου κι αν βρεθώ,
τον Θεό δε λογαριάζω, σπάω και μεθώ

Στις αρχές του 20ού αιώνα η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη και ευημερία. Η «Ωραία Εποχή» είναι απόρροια προηγούμενων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και εξελίξεων. Τα δίκτυα που δημιουργούνται και εξελίσσονται διακινούν ανθρώπους και τα προϊόντα τους, υλικά και άυλα. Μέσα σε αυτόν τον πολυεπίπεδο κόσμο εφευρίσκεται η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου. Οι πρώτες δισκογραφικές εταιρείες στέλνουν κινητά συνεργεία κυριολεκτικά σε όλη την οικουμένη, για να ηχογραφήσουν τοπικούς μουσικούς. Το εύρος του ρεπερτορίου είναι ατελείωτο. Η κοσμοπολίτικη συνθήκη μεγάλων αστικών κέντρων ευνοεί τους πολυστυλισμούς και τις πολυμορφικότητες. Αποικιοκρατία, επαναστάσεις, συρράξεις, προσφυγικά ρεύματα∙ το θέατρο, ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η φωτογράφιση, οι περιοδείες από ορχήστρες, αλλά και οι κυκλοφορίες στους πάσης φύσεως εμπορικούς διαύλους, μέσα σε έναν κόσμο που εξελίσσεται δυναμικά και ανισότροπα, διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλέγμα από «κέντρα» και «περιφέρειες» σε εναλλασσόμενους ρόλους, που θέτουν τα μουσικά ιδιώματα σε κίνηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τα δίκτυα μέσα στα οποία συμμετέχουν οι ελληνόφωνες μουσικές, συνομιλώντας διαρκώς με τους συνένοικούς τους, είναι μεγαλειώδη. Η δισκογραφία έχει ήδη προσφέρει σημαντικά εργαλεία στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ των «εθνικών» ρεπερτορίων. Αποτέλεσμα της εν εξελίξει έρευνας είναι ο «Kοσμοπολιτισμός στην Ελληνική Ιστορική Δισκογραφία».

Πάνω στη μουσική του παρόντος τραγουδιού οι δημιουργοί Σώσος Ιωαννίδης και Αιμίλιος Σαββίδης κυκλοφόρησαν με διαφορετικούς στίχους ένα ακόμα τραγούδι, το «Είμαι πρεζάκιας», το οποίο ηχογραφήθηκε δύο φορές στην ελληνική ιστορική δισκογραφία:

– «Είμαι πρεζάκιας», από την Άννα Παγανά (Πολίτισσα), ηχογραφημένο στην Αθήνα το 1934 (Columbia CG 1086 DG-6064)
«Είμαι πρεζάκιας», από τη Ρόζα Εσκενάζυ, ηχογραφημένο στην Αθήνα στις 21 Νοεμβρίου 1934 (His Master's Voice OGA 23-1 – AO 2179). Η ηχογράφηση επανεκδόθηκε στις ΗΠΑ με τον τίτλο «Απ' το βράδυ ως το πρωί» (Orthophonic S-779-A και RCA Victor 38-3131).

Η Χάρις Αλεξίου τραγούδησε ξανά με μεγάλη επιτυχία αυτή την εκδοχή του τραγουδιού («Χάρις Αλεξίου–24 τραγούδια», δίσκος LP Minos MSM 316, Αθήνα, 1977), με τον τίτλο «Ούζο όταν πιεις (Δική μου είναι η Ελλάς)» και αλλαγές στους στίχους που αναφέρονται στις εξαρτησιογόνες ουσίες.

Αν και δεν έχει μέχρι στιγμής εντοπιστεί ηχογράφηση του τραγουδιού στις ιστορικές δισκογραφίες άλλων εθνοπολιτισμικών ομάδων, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι εμφανίζεται, μεταξύ 2005-2022, στη σύγχρονη δισκογραφία εννέα χωρών, και μάλιστα, με εξαίρεση μία τουρκική και μία γαλλική εκτέλεση, τραγουδισμένο στην ελληνική γλώσσα.

Ξεκινώντας από την τουρκική δισκογραφία, το 2005 o Orhan Osman και η Funda Güllü ηχογράφησαν στην ελληνική γλώσσα το "Ime prezakias" (CD "Maziden", Doublemoon - DM0031). Τέσσερα χρόνια αργότερα, το τραγούδι θα ηχογραφηθεί στην τουρκική γλώσσα με τον τίτλο İme Prezakias Çiftetellisi (Hallaç Rüstem)" (CD "7 Kocalı Hürmüz Orijinal Film Müzikleri", Kalan) από τον ηθοποιό Öner Erkan για τις ανάγκες του soundtrack της τουρκικής κινηματογραφικής ταινίας "7 Kocali Hürmüz".

Το 2006 το αμερικανικό συγκρότημα Kruziki Transatlanica Quintet ηχογραφεί στις ΗΠΑ το "Ime prezakias" στην ελληνική γλώσσα (CDr "Tierrita", Self-released). To 2008 το ορχηστρικό "Ime prezakias" ηχογραφείται από τη νεοϋορκέζικη μπάντα χάλκινων πνευστών Hungry March Band (CDr "Suspicious Package (Roll Out the Poncho)", Self-released).

Το 2011 το πολυεθνικό συγκρότημα The Rembetika Hipsters, στο οποίο συμμετέχουν και Έλληνες, ηχογραφεί στον Calgary του Καναδά το τραγούδι με τον τίτλο "I am an addict- Eimai prezakias" στην ελληνική γλώσσα (CD "Kafeneion", Socrates Pizza Records SPR003).

Από το 2012 περίπου το αυστραλέζικο συγκρότημα Dead Can Dance ενέταξε το τραγούδι στο ρεπερτόριο του, παρουσιάζοντάς το στις ζωντανές εμφανίσεις του (βλ. ενδεικτικά εδώ), ενώ συμπεριλαμβάνεται και σε αρκετές ανεπίσημες δισκογραφικές κυκλοφορίες του συγκροτήματος (βλ. εδώ).

Το τραγούδι εμφανίζεται σε ορχηστρική μορφή και στη ρωσική δισκογραφία. Συγκεκριμένα περιλαμβάνεται με τον τίτλο "И мэ прэзакиас / Ime prezakias" στο CD "Лакоча" (Отделение ВЫХОД Β328) που κυκλοφόρησε από το ομότιτλο συγκρότημα, Лакоча, το 2012.

Το 2013 το ολλανδικό συγκρότημα Parne Gadje ηχογραφεί στην ελληνική γλώσσα το "Ieme prezakias" (CD "Po Drom", Smoked Recordings SR016).

Το 2019 το πολωνικό συγκρότημα Skolias & Bester, αποτελούμενο από τον ελληνικής καταγωγής Gorgos Skolias και τον Πολωνό ακορντεονίστα Jaroslaw Bester, ηχογραφεί στη Βαρσοβία, στην ελληνική γλώσσα, το "Ime prezakias". To τραγούδι περιλαμβάνεται στο CD "Rebetiko Poloniko" (For Tune 0142 023), με διασκευές 12 ρεμπέτικων τραγουδιών.

Την ίδια χρονιά το τραγούδι εμφανίζεται και στη γαλλική δισκογραφία. Το συγκρότημα Taraf Dékalé, μία από της μπάντες της μουσικής κολεκτίβας La Compagnie du Tire-Laine, με έδρα τη Lille στη Γαλλία, ηχογραφεί το "Ime prezakias" (CD "Terra Mektoub", Compagnie du Tire-Laine). Το 2021 η Nathalie Joly και η Thierry Roques ηχογράφησαν το τραγούδι, στην ελληνική και γαλλική γλώσσα, με τον τίτλο "Ime Prezakias - Je Suis Un Junkie" (CD "Chansons D'Aller - Retour", Frémeaux & Associés – FA 8585).

Τo 2022, το ιταλικό συγκρότημα Fan Chaabi ηχογράφησε, επίσης στην ελληνική γλώσσα, το "Ime prezakias" (CD "Tetraktys", Visage Music – VM3046).

Έρευνα και κείμενο: Λεονάρδος Κουνάδης και Νίκος Ορδουλίδης

Δημιουργός (Συνθέτης):
Στιχουργός:
Σαββίδης Αιμίλιος
Τραγουδιστές:
Κορίνα Κίτσα
Ορχήστρα-Εκτελεστές:
Ορχήστρα Odeon
Διεύθυνση Ορχήστρας:
Ιωαννίδης Σώσος
Χρονολογία ηχογράφησης:
1935
Τόπος ηχογράφησης:
Αθήνα
Γλώσσα/ες:
Ελληνικά
Εκδότης:
Odeon
Αριθμός καταλόγου:
GA-1850/A 190665 a
Αριθμός μήτρας:
Go 2275
Διάρκεια:
3:16
Θέση τεκμηρίου:
Δισκοθήκη Αρχείου Κουνάδη
Φυσική περιγραφή:
Δίσκος 10'' (25 εκατοστών)
Προέλευση:
Αρχείο Κουνάδη
Αναγνωριστικό:
Odeon_GA1850_MangissaMatsarangissa
Άδεια χρήσης:
cc
Παραπομπή:
Αρχείο Κουνάδη, "Μάγισσα ματσαράγκισσα", 2019, https://vmrebetiko.gr/item?id=10695
Στίχοι:
Μες στους τεκέδες τριγυρνώ
κι αν λάχει και μαστουρωθώ
όλος ο κόσμος κι αν χαθεί
ρε, δεν μου καίγεται καρφί

Στη μπαρμπουτιέρα ξενυχτάω εγώ
ρίχνω εξάρες, πιάνω ζάρι
κι αν με τους μόλισμαν τρακαριστώ
στέκω σαν παλικάρι

Είμαι μάγκισσα, ματσαράγκισσα
κι όποιον, ρε, ανθίζομαι, βλάμη τον τσαντίζομαι
σαν μαστουρωθώ, όπου κι αν βρεθώ,
τον Θεό δε λογαριάζω, σπάω και μεθώ

Τρανό περίστροφο κρατώ
στο Γκάζι όταν περπατώ
κι έχω τους μόλισμαν λαχνό
για να τους ρίχνω στο ψαχνό

Κι αν με μπλοκάρουνε καμιά φορά
οι μπάτσοι μες στο Περιστέρι
ισόβια θα με γράψουν συμφορά
σαν φέρω το δεφτέρι

Είμαι μάγκισσα, ματσαράγκισσα
κι όποιον, ρε, ανθίζομαι, βλάμη τον τσαντίζομαι
σαν μαστουρωθώ, όπου κι αν βρεθώ,
τον Θεό δε λογαριάζω, σπάω και μεθώ

Σχετικά τεκμήρια

Δείτε επίσης